Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde Erdoğan ve Tokayev başkanlığındaki görüşmelerin akabinde iki başkanın imzaladığı Geliştirilmiş Stratejik İştirake Ait Ortak Bildirisi’nde, Tokayev’in ziyaretinin stratejik iştirakin daha da güçlendirilmesine kıymetli katkı sağladığı, ziyarette ilgilerin “geliştirilmiş stratejik ortaklık” seviyesine yükseltilmesine karar verildiği kaydedildi.
Bildiride, ziyaretin iki ülke ortasında siyasi, askeri, savunma, güvenlik, iktisat, ticaret, yatırım, sanayi, madencilik, turizm, güç, etraf, ulaştırma ile transit nakliyat, havacılık, aile ve toplumsal hizmetler, çalışma hayatı ile istihdam, tarım ve ormancılık, afet ve acil durumlar, kültür, eğitim, bilim ile teknoloji, yenilikçilik, basın ve bağlantı, sıhhat, gençlik, spor ve arşiv alanlarında ortak menfaatlere dayalı iş birliğinin güçlendirilmesi bakımından kıymetli bir etap teşkil ettiği vurgulandı.
Bildiriye nazaran, iki başkan bu yıl Nur-Sultan’da gerçekleştirilen Türkiye-Kazakistan Hükümetlerarası Karma Ekonomik Komitesi 12. Periyot Toplantısı ve Nur-Sultan’da düzenlenen Ortak Stratejik Planlama Kümesi 7. Toplantısı sonuçlarını yüksek seviyede kıymetlendirerek, KEK Toplantısında 68 unsurluk Hareket Planı üzerinde mutabakat sağlanmasından duydukları memnuniyeti belirtti.
Taraflar, kelam konusu sistemlerin bölgesel ve milletlerarası gelişmelerin yanı sıra, iki ülke ilgileri bakımından yeni iş birliği alanları ile projelerin geliştirilmesi için faydalı bir yer teşkil ettiğini, her alanda gelişen münasebetlere ve iş birliğine üst seviyede ivme ile istikamet verdiğini memnuniyetle not ederek, bunların tertipli tertiplenmesinin kıymetini vurguladı.
Karşılıklı dostluk ve anlayış içinde gerçekleştirilen görüşmelerde, Türkiye-Kazakistan ilgilerinin mevcut durumu ve münasebetlerin her alanda daha da geliştirilip derinleştirilmesinin imkanları kapsamlı halde değerlendirildi, bölgesel ile milletlerarası şimdiki mevzularda fikir alışverişinde bulunuldu.
Erdoğan ile Tokayev, Türkiye’nin 2019’da açıkladığı Yine Asya Teşebbüsü’nün, iki ülke ortasındaki geliştirilmiş stratejik iştirak alakalarına karşılıklı fayda temelinde daha da ivme kazandırması beklentilerini lisana getirdi.
Türkiye’nin, Kazakistan’ın bağımsızlığı, egemenliği, toprak bütünlüğü, siyasi istikrarı ve refahına yönelik güçlü takviyesi ve dayanışması bir defa daha kayda geçirildi.
Türkiye, Tokayev önderliğinde ülkede gerçekleştirilen kapsamlı ıslahatlara güçlü takviyesini yineledi.
Taraflar, 2 Mart 2022’de Türkiye ile Kazakistan ortasında diplomatik bağların tesisinin 30’uncu yıl dönümünün kutlandığını hatırlatarak, iki kardeş ülkenin ortak tarih, lisan ve kültüre dayalı ilgilerini ve iş birliğini faal halde geliştirmeye devam ettirmeye, bölgedeki barış ve istikrara katkıda bulunacak biçimde derinleştirmeye yönelik niyetlerini teyit etti.
“İkili işbirliği sistemlerini çoğaltılması”
Erdoğan ile Tokayev, bu çerçevede, Türkiye ve Kazakistan ortasındaki Dostluk ve İşbirliği Muahedesi, Stratejik Paydaşlık Mutabakatı ile Yüksek Seviyeli Stratejik İşbirliği Kurulu toplantıları sonucu kabul edilen ortak açıklamalar ve başka mutabakat ve kontratlardaki kararların rehberliğinde ortak tarihi köklere, lisan ve kültüre dayalı mevcut dostluk ve kardeşlik bağları ile yakın siyasi diyalog ve çok boyutlu iş birliğinden duydukları memnuniyeti lisana getirdi.
Dış siyaset, savunma ve güvenlik, iktisat, ticaret, yatırım, sanayi, madencilik, bilim ve teknoloji, ulaştırma, bilgi ile irtibat teknolojileri ve siber güvenlik, güç, etraf ve şehircilik, sıhhat, aile ve toplumsal hizmetler, besin, tarım ve hayvancılık, afet ve acil durumlar, eğitim, medya ve irtibat, kültür, turizm, spor ve arşiv alanlarındaki iş birliği ve eşgüdümü derinleştirme ve bu çerçevede ikili iş birliği sistemlerini çoğaltarak bunlardan azami oranda faydalanma konularında fikir birliğine varıldı.
Ekonomik ve ticari alanda bağların geliştirilmesi için kurulan iş birliği sistemlerinin çalışmalarının sistemli sürdürülmesinin, bu yılki Türkiye-Kazakistan KEK 12. Devir Toplantısında alınan kararların titizlikle uygulanmasının değeri vurgulandı.
İstikrarlı formda artan ikili ticaret hacminin, gelecek yıllarda 10 milyar dolara çıkartılması için gerekli adımların atılmasının ehemmiyetine değinilerek, ikili ticaretin teşvik edilmesi ve karşılıklı direkt yatırımların desteklenmesi maksadıyla gerekli adımların atılması konusunda mutabık kalındı.
Ekonomik ile ticari iş birliğini derinleştirmeye ve ticareti çeşitlendirmeye matuf ahdi tabanın daha da güçlendirilmesinin değeri vurgulanırken özel bölüm temaslarının ehemmiyetine işaret edildi.
Güç ile madencilik alanındaki bağların geliştirilmesi maksadıyla ikili ve bölgesel olarak karşılıklı yarar temelinde iş birliğinin teşvik edilmesi kabul edildi.
“İkili ve transit nakliyatın geliştirilmesi maksadıyla iş birliği”
Bölgesel güç güvenliğini geliştirmeye yönelik iki ülkede ve üçüncü ülkelerde özel kesim faaliyetleri de dahil olmak üzere iş birliği imkanlarının araştırılmasına karar verilirken, bilhassa alternatif güç kaynakları, hibrit teknolojiler ve güç depolama alanında ortak çalışma ve istişareler gerçekleştirme niyetleri belirtildi.
Hudut Ötesi Merkezlerin geliştirilmesi alanında ikili Mutabakat Zaptı çerçevesinde faaliyetlerin gerçekleştirilmesine ait yol haritasının hazırlanması ve onaylanması desteklenirken, Türk dünyasının manevi başkentlerinden Türkistan’da “TURANSEZ” özel ekonomik bölgesinin geliştirilmesi kararlaştırıldı.
Her iki ülkedeki bilimsel araştırma teşebbüslerini desteklemek, kamu hizmeti alanında ortak projeler uygulamak, memurların hünerlerini geliştirmek, araştırmacıları için stajlar düzenlemek ve uzmanların karşılıklı iştirakiyle bilim ve teknolojide iş birliğini geliştirmek için toplantılar, seminerler ve yuvarlak masa toplantıları düzenlenmesi ortak amaçlar olarak kabul edildi.
Toplumsal, çalışma ve aile siyaseti alanında bilgi ve tecrübe alışverişi konusundaki iş birliğinin değerine dikkat çekilerek, bölgesel ulaşımın, bağlantının ve altyapının geliştirilmesinde iş birliği yapılması uygun bulundu.
Ankara’da 9 Mayıs’ta gerçekleştirilen Türk-Kazak Kara Ulaştırması Karma Kurul Toplantısı’nda alınan kararlar doğrultusunda Türkiye ile Kazakistan ortasında ikili ve transit nakliyeciliğin geliştirilmesi gayesiyle iş birliği yapılması konusunda mutabık kalındı.
Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu Çizgisi ve Doğu-Batı Orta Koridoru üzerinden yük nakliyatının artması memnuniyetle karşılandı, ulaştırma ve lojistik alanındaki iş birliğinin daha da geliştirilmesi konusunda hemfikir olunduğu beyan edildi. Hazar geçişli güzergah boyunca vagon ve konteynerlerin Bakü-Tiflis-Kars sınırı üzerinden taşınmasının kıymetine dikkat çekildi. Ayrıyeten, “Orta Koridor”un faal ve sürdürülebilir kullanımı için uyumun güçlendirilmesinin değerini vurgulandı.
Ekonomik ve ticari ilgilerin daha da geliştirilmesinde inşaat dalı ve müteahhitlik hizmetlerinin değerine işaret edilerek, bu alanda iş birliğini geliştirilmesi için gerekli adımların atılması kararlaştırıldı.
Kültür ve turizm alanlarındaki iş birliğini geliştirmek emeliyle, Kovid-19’a karşı aşı sertifikaları dahil inançlı seyahati kolaylaştıracak önlemleri almanın, turizmde faal işbirliği sistemlerini verimli kullanmanın ve tecrübe paylaşımını ağırlaştırmanın değerini vurgulandı.
“Türk-Kazak Tarım Çalışma Kümesi toplantısının düzenlenmesini kararlaştırıldı”
Her iki ülkede de uçuş noktalarının çeşitlendirilerek uçuş sayılarının artırılmasının ehemmiyetinin altı çizilerek, sivil havacılık kurumları ortasındaki müzakereleri gerçekleştirme kararı memnuniyetle karşılandı.
Bilgi ve bağlantı teknolojileri alanında iş birliğini güçlendirmenin kıymetine dikkat çekilerek, dijitalleşme alanında teşebbüslere takviye olmak emeliyle tecrübe paylaşımında bulunmak ve teknoloji parklarında iş birliğini güçlendirmek konusunda mutabık kalındı.
Etraf ve şehircilik alanında iş birliğini güçlendirmenin değeri vurgulandı, bu alanda teknik bilgi ve tecrübe paylaşımı dahil olmak üzere, iş birliğini güçlendirilmesi kabul edildi.
Besin, tarım ve hayvancılıkta teknik iş birliğinin geliştirilmesi ve bu hususta mevcut düzeneklerin aktif kullanılması gerektiği belirtilirken, 2023’te Türkiye’de Kazak iş insanlarının da iştirakiyle tarım alanında Türk-Kazak İş Forumu ve Türk-Kazak Tarım Çalışma Kümesi toplantısı düzenlenmesi kararlaştırıldı.
Büyük orman yangınlarıyla uğraşta yardımlaşma ve dayanışma dahil ormancılık mevzularında iş birliğinin geliştirilmesinin ehemmiyeti vurgulandı. 2021’de Türkiye’de meydana gelen büyük orman yangını sırasında gösterilen yardımları münasebetiyle Kazak halkına şükran hisleri söz edildi.
Bitki muhafazası ve karantinası alanlarında iş birliğinin güçlendirilmesi kararlaştırıldı. Hayatın ve insan sıhhatinin korunmasını sağlamak ve sıhhate ziyanlı eser ve besinler ile bulaşıcı hayvan hastalıklarının girişini önlemek emeliyle iş birliğinin kıymeti vurgulandı.
Yükseköğretim kurumları ortasında direkt alakaların kurulması, karşılıklı deneyim alışverişinin gerçekleştirilmesi, öğretmenlerin niteliklerinin yükseltilmesi, bilimsel seminer, konferans ve ustalık kursları düzenlenmesi, eğitim alanında ortak iş birliği programlarının desteklenmesi teyit edilirken, kültürel ve beşeri münasebetleri güçlendirmenin, kültür ve sanat alanında karşılıklı etkinlikler gerçekleştirmenin, iki ülke üretimi sinemaların yanı sıra ortak üretim sinemaların iki ülkenin sinema pazarlarında gösteriminin kıymetine işaret edildi.
Bilgi paylaşımını ve stratejik irtibatı, kamu diplomasisi ve kültürel etkileşimin güçlendirilmesini, karşılıklı yatırımların artırılmasını, ülke marka pahasının yükseltilmesini ve kurumsal bağlantıların pekiştirilmesini teminen medya çalışanının profesyonel yeteneklerinin geliştirilmesi hususlarında mutabık kalındı.
“Dezenformasyona karşı çabada görüş ve bilgi alışverişinde bulunulması”
Devletin ve toplumun açıklığı ve şeffaflığı ile faal kamu idaresi konusunda tecrübe ile bilgi paylaşımı, medya mensupları ve devlet kurumları sözcüleri için ortak eğitim programları yürütülmesi, bilgi güvenliğinin sağlanması ile hibrit tehdit niteliğindeki dezenformasyon faaliyetlerine karşı gayrette görüş ve bilgi alışverişinde bulunulması hususlarında anlaşıldı.
Enformasyon alanında devlet siyasetinin geliştirilmesini, kitle irtibat araçlarının, toplumsal medya ve basın-yayın faaliyetlerinin güçlendirilmesini destekleme konusunda ülkelerin yetkili makamları ortasında iş birliğinin artırılması ve karşılıklı programların hayata geçirilmesi konularında mutabık kalındı.
İki ülke ortasındaki beşeri ve kültürel münasebetlerin derinleştirilmesini teminen ulusal arşiv kurumları ortasındaki iş birliği memnuniyetle karşılanırken, bunun daha da güçlendirilmesinin kıymeti vurgulandı ve Kültür Merkezleri Mutabakatı sürecinin en kısa müddette sonuçlandırılmasına karar verildi.
Sıhhat alanında iki ülke ortasında var olan İkili İşbirliği Muahedesi’nin yenilenerek salgın hastalıklarla çaba dahil, bilgi ve tecrübelerin paylaşımının güçlendirilmesi, zelzele, sel, yangın gibisi doğal afetler karşısında birlikte hareket edilmesi istikametinde kararlılık vurgulandı.
İki ülke silahlı kuvvetleri ve kolluk güçleri ortasında karşılıklı ziyaretler, deneyim değişimi, eğitim, eşgüdüm ile ortak tatbikat üzere faaliyetlerin artırılması kararlaştırıldı.
Terör ile aşırıcılığın her türlüsüne ve tezahürüne karşı birlikte kararlılıkla çaba etme, iki ülkenin ulusal güvenliğine tehdit oluşturan tüm yapılarla çabayı ağırlaştırma, savunma ve güvenlik alanlarında diyalog düzenekleri vasıtasıyla dayanışma ile iş birliğinin derinleştirilmesi konusunda fikir birliğine varıldı.
Savunma endüstrisi alanında iş birliğinin derinleştirilmesi ve bu emelle ortak üretim dahil çeşitli işbirliği imkanlarının kıymetlendirilmesi ve hayata geçirilmesi konusunda mutabık kalındı.
Ekonomik, ticari ve kültürel bağlantıların daha da ileri götürülmesi ve insani temasların kolaylaştırılması maksadıyla konsolosluk hususlarında iş birliğinin sürdürülmesinin ehemmiyeti vurgulanırken, temel çıkarların, egemenliklerin ve toprak bütünlüklerinin korunması, dış güçlerin iç siyasete müdahalesinin önlenmesi konularında karşılıklı dayanaklar teyit edildi.
“Girişimlere ve adaylıklara karşılıklı takviye verilmesi istikametinde fikir birliğine varıldı”
Global ve bölgesel istikrar, barış ile refah maksadı doğrultusunda birlikte hareket edilmesi, başta Türk Devletleri Teşkilatı olmak üzere memleketler arası kuruluşlar ve çok taraflı platformlarda eşgüdüm sağlanması, Türk Devletleri Teşkilatı Türk Dünyası 2040 Vizyon Belgesi’nin hayata geçirilmesi için eşgüdüm içinde çalışılması, mümkün olan her kaidede memleketler arası örgütlerde taraflarca sunulan karar tasarılarına, yapılan teşebbüslere ve adaylıklara karşılıklı dayanak verilmesi istikametinde fikir birliğine varıldı.
İslam İşbirliği Teşkilatının (İİT) gündemindeki mevzular ve İİT bünyesindeki, bilhassa Türkiye’de yerleşik olan İslam Ülkeleri İstatistik, Ekonomik ve Toplumsal Araştırma ve Eğitim Merkezi, İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi, İslam İşbirliği Gençlik Forumu, İslam Ülkeleri Standartlar ve Metroloji Enstitüsü ve İslam İşbirliği Teşkilatı Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimi Komitesi ve Kazakistan’da yerleşik olan İslam Besin Güvenliği Teşkilatı kapsamında iş birliği ve sistemli istişare yapılması konusunda anlaşıldı.
Asya’da İşbirliği ve İnanç Artırıcı Tedbirler Konferansı’nı tam teşekküllü bir teşkilata dönüştürmeyle ilgili olarak periyot lideri Kazakistan’ın inisiyatifini gerçekleştirmek ve teşkilatın potansiyelini ortaklaşa geliştirmek niyetleri lisana getirildi.
Karşılıklı kıymet arz eden global bahislerde fikir alışverişinde bulunularak, genel yaklaşımların örtüştüğü belirtildi.
Orta Asya’da karşılıklı anlayışı ve düzgün komşuluk bağlantıları desteklenerek, bölgede güvenliğe ve sürdürülebilir kalkınmaya katkıda bulunmanın ve karşılıklı fayda sağlayan iş birliğini güçlendirmenin her tarafların çıkarına olduğu vurgulandı.
Afganistan’da kalıcı barış, istikrar ve refahın sağlanmasını teminen siyasi ve etnik bakımdan Afgan halkının tüm çeşitliliğini yansıtan kapsayıcı bir idare anlayışının tesis edilmesinin ehemmiyetine değinilerek, ülkeye istikrar getirmek için milletlerarası gayretlere katkıda bulunmak maksadıyla Afgan halkına kapsamlı yardıma devam edilmesi konusundaki taahhütler yinelendi.
İki devlet ortasında son yıllarda imzalanan hükümetlerarası mutabakatların yürürlüğe girmesine ait iç onay süreçlerinin cari yıl içinde tamamlanması, memleketler arası mutabakatların yürürlüğe girmesi ve uygulanması konusundaki niyetler de teyit edildi.
Bir yanıt bırakın