Küçük modüler reaktörler gerçekçi bir çözüm mü?

Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği (SEFiA)  tarafından hazırlanan bir raporda iklim değişikliğiyle mücadele yolunda son zamanlarda ön plana çıkarılan küçük nükleer reaktörlerin (SMRs) güvenilir ve ucuz bir çözüm olmadığı öne sürülüyor.

Rapora göre SMR’lerin iklim değişikliğiyle mücadele konusunda rüzgar ve güneş gibi düşük maliyetli yenilenebilir enerji kaynaklarıyla rekabet edecek ve enerji dönüşümünü sağlayacak kendini kanıtlamış bir araç olmadığı ortaya konuyor.

Küresel seviyede kabul görmüş olan 1,5 derece hedefinin yakalanabilmesi için 2030 yılına kadar emisyonların çok hızlı bir biçimde azaltılması gerektiğinin altı çizilen raporda, SMR’lerin uzun geçmişine rağmen ticari olarak ve verimli bir biçimde işler hale gelemediği ve bugüne kadar sadece iki SMR’nin çalışır hale gelebildiği belirtiliyor. Aksine birçok projenin iptal edildiği ve SMR’lerin öne sürülen avantajlarının test edilemediği ifade ediliyor.

Raporda SMR’ler hakkında yapılan analizler şöyle:

• SMR’ler mevcut radyoaktif atık sorununu daha da karmaşıklaştırıyor: SMR’ler, geleneksel reaktörlere kıyasla, 30 kat uzun ömürlü ve 35 kat daha fazla düşük ve orta düzey radyoaktif atık üretiyor. Doğal ve geri dönüştürülebilir değil, radyoaktif olarak çürüyebilen, bölünebilir malzemeleri kullanıyor. Çalışmalar, SMR’lerin uzun vadede radyoaktif atık üretiminin yönetim gereksinimleri ve bertaraf seçenekleri açısından geleneksel reaktörlerden daha geride kaldığını gösteriyor.

• Ne şimdi ne de gelecekte, SMR’ler ekonomik olarak rüzgâr ve güneş ile rekabet edecek güce erişemiyor: Nisan 2023 tarihli seviyelendirilmiş maliyet analizinde (ömür boyu maliyet/enerji üretimi), geleneksel nükleer enerji tesislerinde birim enerji başına maliyet 141-221 dolar/MWh; rüzgâr ve güneş için maliyet ise sırasıyla, 24-75 dolar/MWh ve 24-96 dolar/MWh olarak hesaplanıyor. ABD’deki NuScale projesindeki reaktörlerin 2029’a kadar birim enerji maliyetinin 58 dolar/MWh olacağı öngörülüyor. Buna karşılık diğer yenilenebilir enerji çözümlerinde maliyet hem zaman içinde geriliyor hem de NuScale reaktörlerine kıyasla çok düşük seviyede kalıyor.

• SMR’lerin inşaat süreleri uzun, maliyetleri ise yüksek: SMR santrallerinin işletme maliyetleri, geleneksel nükleer reaktörlere kıyasla daha düşük termal verimli olmasından dolayı yüksek, ve birçok reaktör beklenen kârı sağlayamadığı için kapatılıyor. Daha düşük miktarda elektrik üretiminin daha az gelir getireceği ve inşaat maliyetlerinin bunun çok daha üstünde kalacağı da tartışılıyor. Bu ekonomik dezavantaj nedeniyle SMR’ler faaliyete geçmeden kapanıyor ve ticarileşemiyor. Dünya genelinde geliştirilmekte olan 70’ten fazla girişimin neredeyse hepsi tasarım aşamasında bulunuyor.